Tadeusz Kościuszko – bohater Polski i Ameryki
cześć jego pamięci w 275 rocznicę urodzin
|
PRZYSIĘGA Zagrzmiały okrzyki jak tysięczne działa! Odkrył jasne czoło, klęknął na kolana: Nie stoję tu w srebrze, nie stoję tu w złocie, Zapłakał, zaszlochał naród dookoła, I wzniósł ją oburącz w to jasne zaranie: Ej, byłaż to chwila i święta i Boża. |
Maria Konopnicka
Tadeusz Kościuszko, jest jednym z najbardziej znanych Polskich bohaterów. Zapisał się on w historii nie tylko Polski, ale także Stanów Zjednoczonych, gdzie obecnie jest czczony, jako bohater narodowy.
Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko urodził się 4.lutego 1746 roku w Siechnowiczach na terytorium współczesnej Białorusi. Był potomkiem starej, choć niezbyt zamożnej rodziny szlacheckiej. Początkowo uczył się w szkole pijarskiej w Lubieszowie, później zaś, po utworzeniu w roku 1765 Szkoły Rycerskiej, wspierany przez ród Czartoryskich, podjął w niej naukę. W roku 1769 wyjechał na pięć lat do Francji, będąc już wtedy w stopniu kapitana. Otrzymał stypendium królewskie jako bardzo dobrze rokujący – pobierał w nauki Paryżu na kierunku sztuki piękne. Gdy dowiedział się o rewolucji w Ameryce Północnej na ochotnika przybył tam i w 1776 roku wsparł buntowników ze Stanów Zjednoczonych. Jego zdolności inżynieryjne i umiejętne dowodzenie pozwoliły odnieść wiele zwycięstw nad Anglikami, co spowodowało, że Kościuszko zyskał wielki szacunek. Kongres Stanów Zjednoczonych awansował go do rangi generała brygady i obdarzył hojnym nadaniem ziemskim. Kościuszko w 1784 wrócił do Polski i zaangażował się w politykę, stając się jednym z zagorzałych zwolenników stronnictwa patriotycznego. Po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja był jednym z wielu dowódców, którzy mieli zorganizować odrodzoną i silną armię polską. Podczas wojny polsko – rosyjskiej roku 1792 uczestniczył w działaniach wojennych w stopniu generała majora, dowodząc w bitwie pod Dubienką (18.07.1792 roku). W czasie walk odznaczony został orderem Virtuti Militari. Gdy dotarła do niego wieść o przystąpieniu króla do Targowicy, uznał władcę za zdrajcę sprawy, za którą walczył. Po zakończeniu wojny wyjechał za granicę, cały czas utrzymując kontakty ze spiskowcami, którzy przygotowywali plany pierwszego w dziejach Polski powstania. Kościuszko powrócił do kraju i 24.03.1794 roku złożył na rynku słynne śluby, ogłosił się też Naczelnikiem Siły Zbrojnej Narodowej. Jako wódz powstania odniósł zwycięstwo w bitwie pod Racławicami (4.04.1794), wkrótce potem zaś,7.05.1794 ogłosił Uniwersał Połaniecki, mający zachęcić chłopów do powstania obietnicami poprawy ich bytu i ograniczenia pańszczyzny. W drugiej połowie roku poniósł klęskę w bitwie pod Maciejowicami (10.10.1794) i ranny dostał się do niewoli. Po upadku Rzeczpospolitej spędził dwa lata w niewoli w Rosji. Wolność odzyskał w po śmierci Katarzyny II. Krótki czas przebywał w Ameryce, później zaś w Paryżu, a ostatecznie osiadł w Solury w Szwajcarii. Nie angażował się czynnie w czasie wojen napoleońskich, nie ufając ani Francuzom, ani państwom koalicji. Zmarł 15 października 1817 roku w Solury w Szwajcarii. W 1918 roku ciało Kościuszki przywieziono do Krakowa, i złożono je gdzie w kryptach królewskich. Kopiec Kościuszki w Krakowie dobitnie wyraża wdzięczność narodu polskiego dla tego niezwykłego bohatera.
Ciekawostki:
- Dlaczego amerykanie uważają go za bohatera wojennego? Ponieważ gdy dotarł do Ameryki, w bardzo krótkim czasie stał się pułkownikiem Armii Kontynentalnej. Słynna i bardzo znacząca dla nowo powstającego państwa Stanów Zjednoczonych, bitwa pod Saratogą, została wygrana dzięki umocnieniom Kościuszki.
- Jego zasługi wojenne zostały już wtedy bardzo szeroko uznane. Sam Jerzy Waszyngton wręczył mu w podzięce za służbę wojskową dwa pistolety oraz szablę. Napis na klindze głosił – Ameryka i Washington przyjacielowi swemu, Tadeuszowi Kościuszce. Został odznaczony również Orderem Cyncynata. Jest on jedynym Polakiem, który otrzymał to odznaczenie.
- Kiedy wrócił do Polski, po amerykańskiej wojnie o niepodległość, to okazało się, że jego brat roztrwonił ich cały rodowy majątek. Kościuszko wysłał pilną wiadomość do Stanów z prośbą o wypłacenie mu zaległego żołdu, którego mimo zakończenia wojny nie otrzymał. Jednakże odpowiedź nie przyszła. Amerykanie nie spieszyli się z wypłaceniem należnych Tadeuszowi pieniędzy.
- Kościuszko napełniony duchem wolności i sprawiedliwości, zaraz po powrocie obniżył swoim chłopom pańszczyznę.
- Istnieje pewna opowieść, która mówi, że to właśnie Kościuszko stał za wymyśleniem flagi dla Stanów Zjednoczonych. Podobno podczas hucznej biesiady, na której bawił także Waszyngton, zadał on Polakowi pytanie, czy nie ma przypadkiem jakiegoś pomysłu na flagę nowo powstałego państwa. Kościuszko miał podobno odpowiedzieć, że interesującym pomysłem, będzie stworzenie flagi podobnej do herbu ziemi sandomierskiej. Jest to jednie legenda, jednakże porównując flagę USA z herbem ziemi sandomierskiej, nie można oprzeć się wrażeniu, że w tej opowieści może znajdować się ziarno prawdy.
- Kościuszko spotkał się i odbył rozmowę z samym Napoleonem Bonaparte. Z relacji Kościuszki wynika, że dostrzegł on, iż Napoleon wcale nie jest zainteresowany sprawą polską, dlatego też Tadeusz przestrzegał przed Napoleonem swoich rodaków.
- Kościuszko nie doczekał się potomstwa ani żony. Powodem takiego stanu rzeczy, były dwa mocne zawody miłosne, których Kościuszko doświadczył podczas swojego życia.
- Ilość pomników Kościuszki w USA jest tak wielka, że zajmuje on miejsce tuż po J. Waszyngtonie.
- Najwyższy szczyt Australii, nosi swoją nazwę od Tadeusza Kościuszki, jednakże on sam nigdy tam nie był. Nazwę nadał polski podróżnik Paweł Edmund Strzelecki, który został odkrywcą szczytu w 1840 roku.
Źródła:
http://www.publikacje.org/category/wielcy-ludzie/tadeusz-kosciuszko/
https://biografia24.pl/tadeusz-kosciuszko/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Ko%C5%9Bciuszko
https://culture.pl/pl/artykul/tadeusz-kosciuszko-w-muzeum-x-pawilonu
Warto poszerzyć wiedzę o proponowane lektury:
