(…)

i naprawdę nie wiedzieliśmy,

że tyle wozów bojowych można wysłać przeciwko bezbronnym,

przeciwko nam, którzy byliśmy jeszcze dziećmi

zbrojnymi jedynie w idee, o których uczono nas w szkołach,

i których w tych samych szkołach nas oduczano,

i naprawdę nie wiedzieliśmy,

że można je wszystkie przekreślić

bezlitosną szarżą sytej przemocy,

zwielokrotnionym kłamstwem

                                    Ryszard Krynicki

Obywatelki i obywatele!

Wielki jest ciężar odpowiedzialności, jaka spada na mnie w tym dramatycznym momencie polskiej historii. Obowiązkiem moim jest wziąć tę odpowiedzialność – chodzi o przyszłość Polski, o którą moje pokolenie walczyło na wszystkich frontach wojny i której oddało najlepsze lata swego życia. Ogłaszam, że w dniu dzisiejszym ukonstytuowała się Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego. Rada Państwa, w zgodzie z postanowieniami Konstytucji, wprowadziła dziś o północy stan wojenny na całego kraju.

Fragment przemówienia gen. Wojciecha Jaruzelskiego nadanego przez radio i telewizję polską 13 grudnia 1981 roku

     To było 40 lat temu 13 grudnia 1981 roku w niedzielę rano. Po półtora roku od podpisania porozumień sierpniowych i poluzowania opresji reżimu komunistycznego, władza z generałem Wojciechem Jaruzelskim na czele zdecydowała się na rozwiązanie siłowe. Opozycjoniści i działacze „Solidarności” zostali internowani, na ulice wyprowadzono milicję i wojsko, a strajkujące zakłady spacyfikowano. Sroga zima, mróz, śnieg, godzina milicyjna, zablokowane połączenia telefoniczne, zamknięte instytucje kultury, przymusowe ferie w szkołach i na uczelniach wyższych, reglamentowana benzyna i żywność, czołgi, wojsko, ZOMO na ulicach – oto złowieszczy obraz owych dni. Dodatkowo gwałtowność sytuacji, brak wiarygodnych informacji, indoktrynacja rządowa manipulująca szykanami wobec „Solidarności” potęgowały przerażenie.

            Jednak mimo doznanego szoku , nałożonych przez władze restrykcji, już w pierwszych dniach społeczeństwo zmobilizowało się do oporu. Zorganizowano strajki w zakładach pracy, na uczelniach, które zostały jednak brutalnie rozgromione. Przywódcy, działacze owych protestów zostali osądzeni w trybie doraźnym i skazani na wysokie wyroki przez Sądy całkowicie podporządkowane władzy.

            W wymiarze statystycznym stan wojenny przedstawia się następująco: 586 dni,100 ofiar śmiertelnych, 11000 osób internowanych, 10000 postawionych przed sądami, 1 mln emigrantów w latach ‘80-89

            Stan wojenny był jednym z najbardziej traumatycznych wydarzeń w historii najnowszej polskiego narodu.

            Wspomnijmy ofiary stanu wojennego. Tych zamordowanych, sądzonych, osadzonych, internowanych, tych których skazano na lata biedy, emigrację, złamane kariery, WSZYSTKICH tych, którym zdeptano marzenia i nadzieje!