Uzależnienie od nowych technologii, zahamowanie procesu socjalizacji, czy fonoholizm są zjawiskami, które w ostatnim czasie stały się dużym problemem społecznym wśród dzieci i młodzieży. Proces izolacji społecznej, nauczanie on-line jeszcze bardziej nasila zjawisko uzależnienie od telefonu komórkowego i internetu.
Wykluczenie cyfrowe spowodowane brakiem dostępu do komputera lub łącza internetowego to jedna strona medalu. Drugą jest przesycenie urządzeniami cyfrowymi i niewłaściwe korzystanie z technologii. Zamknięte szkoły i przymusowy pobyt w domach sprawiają, że obecnie młodzież używa jej o wiele częściej. Nie tylko do e-learningu, ale też komunikacji czy rozrywki. To z kolei może prowadzić do e-uzależnień. Badanie „Młodzi Cyfrowi” przeprowadzone przez fundację Dbam o Mój Z@sięg i Uniwersytet Gdański pokazało, że jeszcze przed wybuchem pandemii, blisko 25 proc. nastolatków czuło się uzależnionych od swojego smartfona, co dziesiąty korzystał z niego praktycznie cały czas, a 1/3 uważała, że jest uzależniona od komunikatorów. Kwestią, na którą warto zwrócić uwagę jest też to, do czego wykorzystywane są nowe media i technologie. Większość czasu spędzanego on-line młodzi poświęcają na oglądanie video (70 proc.), słuchanie muzyki (65 proc.), komunikację z rówieśnikami (63 proc.) czy portale społecznościowe (48 proc.).
Uzależnienie od Internetu jest zjawiskiem coraz bardziej powszechnym, młodzi ludzie uzależniają od gier komputerowych, portali społecznościowych, żyją coraz częściej w świecie on-line, gdzie nawiązują relacje, pokazują emocje, które nie do końca odzwierciedlają ich prawdziwe „ ja”. Przyczynia się do tego przede wszystkim fakt posiadania przez dzieci już w wieku 8-10 lat właśnie telefonów komórkowych. W wyniku ogromnego postępu technologicznego w naszym społeczeństwie telefon komórkowy posiada już praktycznie każdy. Według badań przeprowadzonych przez MOBILITY (Magazyn Mobilnych Technologii) w Polsce już w 2011 roku liczba telefonów komórkowych była większa niż liczba mieszkańców naszego kraju.
Problem uzależnienia od telefonu komórkowego określa się mianem fonoholizmu. Po raz pierwszy pojęcie to pojawiło się w Chinach i nazwano je tam: mobile phonedependencesyndrome. Kraj ten wówczas jako pierwszy zdiagnozował i zaczął mówić o tej, nowej formie uzależnienia. Fonoholizm, jest to specyficzny stan organizmu człowieka oraz zmian w zachowaniu towarzyszącym zawężaniu się wachlarza umiejętności radzenia sobie w życiu wraz z pojawiającym się przymusem korzystania z telefonu komórkowego pomimo negatywnych konsekwencji wcześniejszego ulegania, robienia czegoś lub myślenia o czymś. Uzależnienie od telefonu komórkowego należy do tak zwanych uzależnień niesubstancjalnych, czyli uzależnień od popędów i nawyków. To zaburzenie charakteryzuje się powtarzalnością działań, które są podejmowane przez osobę zazwyczaj bez wyraźnej i racjonalnej motywacji, oraz przeważnie szkodzą nie tylko jemu, ale i innym osobom. Nadmierne korzystanie z telefonu komórkowego zaliczane jest do uzależnień behawioralnych (ponieważ staje się dla człowieka czynnością nałogową, wokół której koncentruje on swoje myśli) oraz do uzależnień emocjonalnych (człowiek jest tak przywiązany do tego przedmiotu, że traci on nad tym kontrolę).
Wśród skutków, które mają negatywny wpływ na zdrowie fonoholika, wymieniamy przede wszystkim:
-promieniowanie elektromagnetyczne emitowanie przez telefony komórkowe
– wpływ hałasu na uszkodzenie słuchu (np. podczas zbyt głośnego słuchania muzyki przez słuchawki)
-oddziaływanie promieniowania na organizm co przyczynia się do rozwoju choroby nowotworowej (prowadzenie długotrwałych rozmów może mieć bardzo duży wpływ na rozwój nowotworów mózgu, a w szczególności glejaków i oponiaków)
Pozostałe skutki to takie, które zazwyczaj wpływają niekorzystnie na prawidłowe funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie:
– zanikanie podstawowych wartości języka
– brak kontaktów interpersonalnych i nieumiejętność budowania relacji
– rozproszenie uwagi i trudności z koncentracją
– zjawisko cyberprzemocy
Fonoholizm to uzależnienie behawioralne, a więc u osób nadmiernie korzystających z telefonu komórkowego wskazuje się jeszcze na występowanie następujących skutków: zaburzenie snu i odżywiania, brak własnych zainteresowań, zmienność emocjonalną, nadużywanie leków oraz innych środków odurzających, konflikty w relacji z innymi oraz w wyniku zbyt dużych rachunków telefonicznych poważne problemy finansowe.
Problem uzależnienia od Internetu i telefonów komórkowych jest poważnym zagrożeniem naszych czasów. Izolacja społeczna wywołana pandemią niestety jeszcze bardziej się do tego przyczynia, odcina bowiem uczniów od ich naturalnego środowiska, grup rówieśniczych oraz codziennych interakcji Dlatego tak ważna jest profilaktyka, a przede wszystkim rola rodziców i pedagogów. Najważniejszym środowiskiem wychowawczym dziecka jest rodzina i to właśnie tutaj powinny być podejmowane pierwsze działania zapobiegające uzależnieniu się dziecka od telefonu komórkowego i Internetu. Ważne jest, by stworzyć dzieciom alternatywę dla świata cyfrowego, pokazać im możliwości, które pobudzają kreatywność i zachęcają do aktywności poza przestrzenią Internetu.