LUBELSZCZYZNA POWSTAŃCZA – Śladami Powstania listopadowego na Lubelszczyźnie

Lubelszczyzna powstańcza

Śladami Powstania listopadowego na Lubelszczyźnie

Gdy gaśnie pamięć ludzka – dalej mówią kamienie

Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński

 

W latach 2020 – 2021 upamiętniamy 190 rocznicę Powstania listopadowego, które zaczęło się 29/30.11.1830 r., a zakończyło 21.10.1831 r., trwało więc 326 dni.

Każda ważna rocznica, a tym bardziej „okrągła”, wpisująca się tak wyraźnie w dzieje narodu, zmusza niejako do przywołania wydarzeń historycznych. Przypadający w latach 2020-2021 jubileusz skłoniła nas do podjęcia trudu upamiętnienia miejsc związanych z Powstaniem na ziemi lubelskiej, którym pragniemy oddać świadectwo i cześć.

Ziemia lubelska nie pozostała obojętna patriotycznym uniesieniom w warszawskiej Szkole Podchorążych, które rozpoczęły Powstanie listopadowe. Powstanie zaangażowało ofiarnych patriotów: żołnierzy i urzędników, organizatorów, polityków i ofiarodawców, a całe społeczeństwo dawało czynem świadectwo patriotyzmu i oddania sprawie niepodległości. Lubelszczyzna była miejscem wielu bitew, starć,  potyczek powstańców z całą potęgą armii carskiej. Ich smutnym dowodem są mogiły powstańców polskich z 1830 i 1831 roku. W większości ulokowane są one wzdłuż ówczesnych traktów, przy rzecznych przeprawach, o które toczono zacięte boje. Znajdują się w niewielkich wsiach i miasteczkach, gdzie trwały walki, czasami na cmentarzach przykościelnych. Najczęściej są to zbiorowe mogiły zwieńczone prostym krzyżem, czasem kapliczką. Wiele mogił powstańczych zatarł czas, a brak odpowiedniej pielęgnacji sprawił, że wśród pochowanych w nich żołnierzy znaczącą większość stanowią bezimienni. Zacieraniu śladów sprzyjała konsekwentna polityka władz rosyjskich oraz usytuowanie mogił w większości poza terenem cmentarzy.

Oddając hołd poległym, proponujemy wycieczkę do wydarzeń i miejsc na ziemi lubelskiej, gdzie stoczono powstańcze bitwy:

  • 14 lutego 1831 – bitwa pod ZGÓRZNICĄ (wieś w gminie Stoczek Łukowski, powiat łukowski)
  • 2 marca 1831 – bitwa pod Puławami
  • 3 marca 1831 – bitwa pod Kurowem
  • 18 kwietnia 1831 – bitwa pod KAZIMIERZEM DOLNYM
  • 9 maja 1831 – bitwa pod Firlejem
  • 10 maja 1831 – bitwa pod Lubartowem
  • 17 – 20 czerwca 1831 – bitwa pod Kockiem
  • 29 sierpnia 1831 – bitwa pod Międzyrzecem Podlaskim (lub bitwa pod Rogożnicą)
  • 12 września 1831 – bitwa pod Kockiem (kolejna)
  • 22 października 1831 – upadek Twierdzy Zamojskiej, która pełniła szczególną rolę w całym okresie Powstania

Prosimy dzielcie się z nami swoimi wiadomościami o Powstaniu, jeśli przebywacie w miejscach związanych z Powstaniem, wykonajcie ich dokumentację (np. fotografie, filmiki, notatki, itp.) i podzielcie się z nami. Dbajmy wszyscy o to, aby bohaterstwo przodków nie zaginęło w dziejach.

Oto proponowana literatura dla poszerzenia wiedzy o powstaniu w naszym regionie: