DZIEŃ POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO

27 września – Dzień Polskiego Państwa Podziemnego

 

Niepróżno stopa depcze kamień,

niepróżno tarcz dźwigamy, broń,

wznosimy czoło, prężne ramię

i ukrwawiamy w boju dłoń.

Tadeusz Borowski

 

11 września 1998 roku Sejm RP ustanowił 27 września Dniem Polskiego Państwa Podziemnego.W uchwale posłowie podkreślili, że Sejm Rzeczpospolitej „wyraża szczególną wdzięczność i szacunek twórcom, ofiarnym działaczom podziemnych struktur państwa polskiego, a także tym wszystkim, którzy w wyjątkowo trudnych warunkach, z narażeniem życia walczyli o niepodległość ojczyzny”.

Fenomen Podziemnego Państwa

W nocy z 26 na 27 września 1939 roku, tuż przed kapitulacją Warszawy, grupa oficerów z gen. Michałem Karaszewiczem-Tokarzewskim, zawiązała konspiracyjną organizację Służba Zwycięstwu Polski. Tak powstał zalążek Polskiego Państwa Podziemnego.

W ciężkiej okupacyjnej rzeczywistości Państwo Podziemne z powodzeniem przejęło wszystkie obowiązującego go funkcje. Przedstawiciele Stronnictwa Ludowego, Polskiej Partii Socjalistycznej, Stronnictwa Narodowego oraz Stronnictwa Pracy tworzyli podziemny parlament. W latach 1940-43 zwany Politycznym Komitetem Porozumiewawczym, przekształconym w Krajową Radę Polityczną, a w 1944 roku w Radę Jedności Narodowej. Powołany został Delegat Rządu na Kraj, który kierował zakonspirowanym aparatem administracji cywilnej na szczeblu centralnym, w województwach i powiatach. Do lipca 1944 roku powstało 18 departamentów, które organizowały zakazane przez okupantów dziedziny życia. Nigdzie nie powstały tak rozbudowane struktury administracyjne i wojskowe, cieszące się akceptacją większości społeczeństwa.

Polskie państwo podziemne to nie tylko “ruch oporu”, ale tajna struktura podległa rządowi emigracyjnemu i obejmująca różne dziedziny życia: szkolnictwo, kulturę, sądownictwo oraz konspiracyjną armię.