227 Rocznica ogłoszenia Powstania Kościuszkowskiego

227 lat temu, 24 marca 1794 roku, na Rynku Głównym w Krakowie Tadeusz Kościuszko ogłosił powstanie i jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej złożył uroczystą przysięgę, w której zapowiedział walkę o odzyskanie niepodległości ogłaszając tym samym akt powstania narodowego, znanego, jako insurekcja kościuszkowska.

Z podniesioną do góry szablą wypowiedział słowa przysięgi:

Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samodzielności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna Męka Syna Twego.

W zapowiedziach tego aktu, wojna była proklamowana tylko przeciw Rosji. Akt Krakowski został dostarczony państwom obcym. Po wybuchu powstania, Kościuszko podjął intensywne działania związane z rozbudową armii poprzez wcielenie w jej szeregi chłopów, a także chciał, aby powstanie rozszerzyło się na cały kraj. W tym celu w Krakowie została utworzona Komisja Porządkowa, której zadaniem była organizacja wojska powstańczego.                    Powstanie Kościuszkowskie trwało od 24 marca do 16 listopada 1794 r. i objęło swoim zasięgiem większość dzielnic ówczesnego państwa polskiego. Najważniejsze wydarzenia, które miały kluczowe znaczenie to: wygrana bitwa pod Racławicami (4.04), ogłoszenie tzw. Uniwersału Połanieckiego (7.05), przegrana bitwa pod Maciejowicami (10.10) i rozwiązanie wojsk pod Radoszycami (16.11). Choć Tadeuszowi Kościuszce udało się zgromadzić 150 tys. rekrutów, insurekcja poniosła klęskę. Powstańcy byli słabo uzbrojeni, niewprawieni w walce, często z kosami, siekierami. Siły Rosji i Prus walczące z powstańcami liczyły łącznie około 120 tys. żołnierzy, należących do regularnych jednostek, dobrze wyszkolonych i uzbrojonych. Ponadto zaborcy mogli w razie, czego wysłać w bój znacznie większe siły. Klęska powstania stała się przyczyną ostatniego trzeciego rozbioru I Rzeczypospolitej w 1795 r.